لرزش تایر یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از رانندگان با آن مواجه میشوند. این مسئله نه تنها راحتی رانندگی را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه میتواند نشاندهنده مشکلات جدیتر در خودرو باشد و ایمنی شما را به خطر بیندازد.
آیا میدانید که بیش از ۷۰ درصد موارد لرزش در خودروها به دلیل ناهماهنگی تایرها یا مشکلات سیستم تعلیق ایجاد میشود؟ بیتوجهی به این علائم میتواند به سایش نامتقارن آج تایر، تنش بیش از حد در سیستم تعلیق یا حتی نقص در کنترل خودرو منجر شود.
نشانههای لرزش تایر خودرو و زمان اقدام
لرزش تایر اغلب بهصورت ارتعاشات قابلتشخیص در فرمان، شاسی یا کف خودرو بروز میکند و معمولاً در سرعتهای خاص، مثلاً بالای ۶۵ کیلومتر در ساعت شدت مییابد. این ارتعاشات ممکن است ناشی از ناهمگونی جرمی تایر، اعوجاج رینگ یا خرابی اجزای وابسته مانند بلبرینگهای چرخ باشند.
نشانههای هشدار شامل ارتعاشات متناوب همراه با صداهای مشخص نظیر زوزه کمفرکانس (احتمال خرابی بلبرینگ) یا ضربات ریتمیک (نشانه رینگ خمیده یا نقص در پلوس) هستند. در صورت بروز این نشانهها، فوراً به مراکز تخصصی مجهز به تجهیزات بالانس دینامیکی و آنالیز تعلیق مراجعه کنید.
دلایل اصلی لرزش تایر خودرو و روشهای جلوگیری از آن
- عدم بالانس تایرها این مشکل زمانی رخ میدهد که جرم تایر و رینگ بهصورت یکنواخت توزیع نشده باشد. در این حالت ارتعاشات دینامیکی به وجود میآید که در فرمان یا بدنه خودرو حس میشوند، بهویژه در سرعتهای بالا. عدم بالانس میتواند عمر تایر را تا ۲۵ درصد کاهش دهد و به اجزای تعلیق مانند کمکفنرها فشار اضافی وارد کند.
راهحل: تایرها باید در مراکز تخصصی با استفاده از دستگاههای بالانس دینامیکی بررسی شوند. این فرآیند باید هر ۶ ماه یا پس از تعویض تایر انجام شود. بررسی دورهای فشار باد و اطمینان از نصب صحیح تایر روی رینگ نیز مهم است.
- ساییدگی ناهموار تایر این مشکل زمانی رخ میدهد که آج تایر بهصورت نامتقارن فرسوده میشود و تعادل دینامیکی چرخ را مختل کرده و ارتعاشاتی را به فرمان یا شاسی منتقل میکند. ساییدگی نامتوازن اغلب نتیجه ناهماهنگی چرخها (تنظیم نبودن زاویه چرخها)، فشار باد غیراستاندارد یا خرابی اجزای سیستم تعلیق است. ناهمراستایی چرخها میتواند عمر تایر را تا ۲۰ درصد کاهش دهد.
راهحل: فشار باد را ماهانه چک کنید. ناهمراستایی چرخها را هر ۶ ماه یا پس از برخورد با موانع سخت بررسی و اصلاح کنید. سیستم تعلیق را سالانه بازرسی کنید. جابجایی دورهای تایرها (هر ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کیلومتر) نیز میتواند سایش را یکنواخت کند.
- فشار باد نامناسب تایرها وقتی فشار باد تایر از محدوده استاندارد خارج شود (چه کمتر و چه بیشتر)، تعادل دینامیکی چرخها مختل شده و ارتعاشاتی در فرمان یا بدنه خودرو ایجاد میشود. فشار پایینتر منجر به سایش سریع کنارههای آج و کاهش پایداری میشود، در حالی که فشار بیش از حد باعث سایش مرکز آج و کاهش چسبندگی میگردد. هر دو حالت در سرعتهای بالای ۷۰ کیلومتر در ساعت ارتعاشات قابلتوجهی ایجاد میکنند.
راهحل: فشار باد را ماهانه با گیج دقیق و زمانی که تایرها سرد هستند، طبق استانداردهای سازنده خودرو تنظیم کنید.
- خرابی بلبرینگ چرخ بلبرینگ چرخ اصطکاک بین چرخ و محور را کاهش میدهد و امکان چرخش روان چرخ را فراهم میکند. خرابی بلبرینگ چرخ اغلب با صداهای غیرعادی مانند زوزه یا غرش همراه میشود و ناهماهنگی در چرخش چرخ ایجاد کرده و ارتعاشاتی به فرمان یا بدنه منتقل میکند. این خرابی میتواند ناشی از سایش طبیعی، نفوذ آب و آلودگی یا ضربههای شدید باشد
راهحل: تشخیص خرابی بلبرینگ نیازمند بررسی تخصصی توسط مکانیک حرفهای است. بلبرینگهای خراب قابل تعمیر نیستند و باید تعویض شوند.
- مشکلات پلوس و اتصالات پلوس (CV Axle) گشتاور موتور را از دیفرانسیل به چرخها منتقل میکند. خرابی پلوس منجر به لرزشهای قابلتوجهی، بهویژه هنگام شتابگیری یا پیچیدن، میشود و اغلب با صداهای غیرعادی مانند کلیک یا تقتق همراه است. این خرابی معمولاً به دلیل پارگی کاور پلوس، نشت گریس یا ورود آلودگی رخ میدهد.
راهحل: تشخیص خرابی پلوس نیازمند توجه به علائم اولیه و بررسی توسط مکانیک است. در صورت پارگی کاور، تعویض آن و روانکاری مجدد مفصل ممکن است کافی باشد؛ اما اگر مفصلها ساییده شده باشند، تعویض کامل پلوس ضروری است.
- رینگهای آسیبدیده رینگهای خمیده یا ترکخورده یکی از دلایل مهم لرزش تایر هستند که اغلب در سرعتهای پایین تا متوسط (۲۰ تا ۶۰ کیلومتر در ساعت) احساس میشوند. آسیبهای رینگ حدود ۱۲ درصد از موارد لرزش خودرو را تشکیل میدهند. این آسیبها نتیجه تنشهای مکانیکی یا ضربههای خارجی مانند برخورد با چالهها هستند.
راهحل: علائم اولیه شامل لرزش مداوم، نشت باد تایر یا مشاهده ترکهای قابلمشاهده است. رینگهای خمیده با شدت کم ممکن است با صافکاری تعمیر شوند، اما در صورت وجود ترک یا خمیدگی شدید، تعویض رینگ ضروری است.
- سیستم تعلیق معیوب سیستم تعلیق شامل کمکفنرها، فنرها، بوشها و میلههای تعادل است که برای حفظ تماس بهینه تایر با جاده و جذب ارتعاشات طراحی شدهاند. خرابی کمکفنرها باعث جهش غیرعادی چرخها و ارتعاشات ریتمیک میشود. بوشهای فرسوده یا فنرهای ضعیف نیز میتوانند ناهماهنگی در توزیع وزن ایجاد کرده و لرزش را به تایرها منتقل کنند.
◦راهحل: کمکفنرها و فنرها را هر ۱۲ ماه یا پس از ۲۰,۰۰۰ کیلومتر بررسی کنید. بوشها و اتصالات را از نظر سایش یا پارگی چک کنید. از رانندگی با سرعت بالا روی جادههای ناهموار خودداری کنید.
- لاستیکهای بیکیفیت یا معیوب لاستیکهایی با مواد اولیه نامناسب، طراحی غیراستاندارد یا نقصهای تولیدی باعث ارتعاشات مداوم، سایش ناهموار و کاهش ایمنی میشوند. لاستیکهای نامرغوب تا ۲۰ درصد از موارد لرزش خودرو را، بهویژه در سرعتهای بالا، به خود اختصاص میدهند.
راهحل: همیشه از لاستیکهای باکیفیت و متناسب با خودرو استفاده کنید. لاستیکهای خارجی باکیفیت تحت استانداردهای بینالمللی مانند ISO 9001، ECE R یا DOT تولید میشوند و عملکرد بهتری ارائه میدهند.
- رانندگی در شرایط نامناسب رانندگی در جادههای ناهموار یا با سرعت بالا، فشار زیادی به تایرها وارد میکند و باعث ناهمگونی در توزیع نیرو، خمیدگی رینگ یا حتی پارگی دیواره تایر میشود. این شرایط تنشهای مکانیکی را افزایش داده و تعادل دینامیکی تایرها را مختل میکنند.
راهحل: از رانندگی با سرعت بالا در جادههای ناهموار اجتناب کنید. هنگام مواجهه با چاله یا دستانداز، سرعت را کاهش دهید. فشار باد تایرها را ماهانه چک کنید و جابجایی دورهای تایرها را فراموش نکنید.
جدول خلاصه دلایل و راهکارهای لرزش تایر
|
دلیل لرزش تایر |
نشانههای اصلی | راهکار پیشگیری / رفع |
|
عدم بالانس تایرها |
ارتعاشات در فرمان/بدنه (سرعت بالا) |
بالانس دورهای تایرها در مراکز تخصصی (هر ۶ ماه) |
|
ساییدگی ناهموار تایر |
ارتعاشات در سرعت بالا، سایش نامتقارن آج |
تنظیم زاویه چرخها (میزان فرمان)، بررسی فشار باد، جابجایی تایرها |
|
فشار باد نامناسب |
ارتعاشات در فرمان/بدنه (بالای ۷۰ کیلومتر/ساعت) |
تنظیم ماهانه فشار باد طبق استاندارد سازنده |
|
خرابی بلبرینگ چرخ |
صدای زوزه/غرش هنگام چرخش چرخ، ارتعاشات |
تعویض بلبرینگهای معیوب توسط متخصص |
|
مشکلات پلوس و اتصالات |
صدای کلیک/تقتق هنگام پیچیدن یا شتابگیری، لرزش |
تعمیر یا تعویض پلوس آسیبدیده |
|
رینگهای آسیبدیده |
لرزش مداوم (۲۰ تا ۶۰ کیلومتر/ساعت)، نشت باد |
صافکاری (برای آسیب کم) یا تعویض رینگهای شدید آسیبدیده |
|
سیستم تعلیق معیوب |
جهش غیرعادی چرخها، ارتعاشات ریتمیک، صدای تقتق |
بازرسی و تعویض قطعات فرسوده (کمکفنر، بوش، فنر) |
|
لاستیکهای بیکیفیت/معیوب |
ارتعاشات مداوم، سایش زودرس |
خرید لاستیکهای باکیفیت و استاندارد از برندهای معتبر |
| رانندگی در شرایط نامناسب | ارتعاشات ناشی از ضربات، سایش نامتقارن آج |
کاهش سرعت در جادههای ناهموار، اجتناب از چالهها، کنترل فشار باد |
